Szok: kobiety interesują się nie tylko pielęgnacją skóry, ale także nowościami

Niektóre przypadki w czeskiej przestrzeni medialnej wybuchają dzień lub dwa po tym, jak poruszą wody dyskusji. Najwyraźniej tak jest w przypadku wypowiedzi redaktora naczelnego strony internetowej Czeskiego Radia Radka Kedrona, którą można sparafrazować jako: Zrobiliśmy stronę informacyjną, ale przychodziły na nią kobiety. Niemniej jednak warto zastanowić się, jak to możliwe, że takie słowa padają z ust wysokiego rangą pracownika mediów publicznych.

Kobiety nie tylko chcą spędzać czas między kuchnią, przedszkolem i łazienką, dbając o swoją skórę i krytycznie badając krągłości swojego ciała, ale także interesują się sprawami publicznymi, polityką i wiadomościami. Myślisz, że to oczywiste? Och, nie. Wygląda na to, że dla niektórych pomysł ten jest zaskakujący do tego stopnia, że szokuje nawet w 2021 r. Przynajmniej tak brzmi komentarz redaktora naczelnego popularnego serwisu informacyjnego iRozhlas.cz. W najnowszym wydaniu Mediažurnál Radek Kedroň komentuje liczbę odwiedzających prowadzoną przez niego stronę internetową i wyraża zdziwienie, że iRozhlas.cz odwiedza również wiele kobiet, mimo że nie ma specjalnej sekcji poświęconej pielęgnacji skóry.

Jedno słowo (o dziwo) i dwa zwroty (specjalna sekcja dla kobiet, pielęgnacja skóry) mogą wydawać się drobnostkami, o które robimy wielkie halo i szukamy problemów tam, gdzie ich nie ma. W rzeczywistości są to jednak tylko jedne z tysięcy przejawów społecznego myślenia, którymi jesteśmy na co dzień bombardowani i pod wpływem których warto zwracać na nie uwagę.

Atak personalny czy linczowanie konkretnej osoby nie jest na miejscu. Radek Kedroň z pewnością nie myśli źle o kobietach, w końcu w innych częściach wywiadu chwali pracę kilku swoich koleżanek. Jego wypowiedź z pewnością nie ma złych intencji. Ale nie oszukujmy się, że jest to wyrwane z kontekstu lub hiperbola. Autor wypowiedzi jest po prostu zdziwiony, że kobiety interesują się newsami. Następnie myli przyczynę i skutek w nie do końca zrozumiały sposób, gdy uważa, że duża liczba kobiet odwiedzających witrynę przemawiałaby za stworzeniem sekcji specjalnie dla nich. To tak, jakby być może te obecne czytelniczki przychodziły na stronę z wiadomościami z nadzieją na znalezienie wskazówek, jak schudnąć i jaki cień do powiek najlepiej pasuje do ich respiratora w tym roku wśród tekstów na temat polityki, gospodarki i działań organizacji międzynarodowych.

Na co zwrócić uwagę?

1. Zaskoczenie, że kobiety interesują się sprawami publicznymi.

Pomysł, że kobiety interesują się rzeczami innymi niż opieka nad dziećmi, mężami i wyglądem, jest nadal całkowicie obcy dla wielu osób. W końcu polityka, biznes, dziedziny techniczne i ogólnie podejmowanie decyzji to domeny mężczyzn, a kobiety, które zaczynają w nich uczestniczyć, wciąż są czymś dziwnym i niezwykłym. Taki sposób myślenia i oczekiwania powodują również, że kobiety są mniej reprezentowane w przestrzeni publicznej i mają mniejszy wpływ na wydarzenia społeczne, mimo że kobiety stanowią połowę populacji.

2. Wyodrębnianie kobiet jako specyficznej grupy, która potrzebuje własnej kolumny.

Śledząc od dłuższego czasu czeski (a także światowy) dyskurs i wypowiedzi tego typu, można odnieść silne wrażenie, że istnieją dwie grupy: mężczyźni i kobiety. Mężczyzna jest postrzegany jako uniwersalna jednostka ludzkości. Kobiety są wtedy drugą lub pochodną płcią, która nie jest liczona jako uniwersalna istota ludzka, ale jako specjalna jednostka, która ma określone cechy, musi spełniać określone role i oczekujemy od niej czegoś innego niż od mężczyzn. W naszym przypadku braku zainteresowania wiadomościami i polityką. Nic więc dziwnego, że kobiety mało nas w niej obchodzą, a na drodze do ich wejścia w sferę publiczną stoi wiele mniej widocznych barier.

3. Czym powinna zajmować się "sekcja specjalna"

Jeśli specjalna sekcja dla kobiet, to oczywiście nic poważnego, np. najnowsze wieści ze sceny krajowej i ze świata, ale pielęgnacja skóry! A wszyscy wiemy, co jeszcze się pod tym kryje - opieka nad dziećmi, prowadzenie gospodarstwa domowego, gotowanie, sprzątanie, porady dotyczące związków (z mężczyznami) i porady, jak dbać o swój wygląd (zwłaszcza schudnąć i ujędrnić się po porodzie, bo inaczej facet znajdzie sobie inną). Niekończące się spłaszczanie i stereotypizowanie kobiet, że to wszystko, co chcą (i powinny) robić, jest męczące. Nie mam nic przeciwko poradom dotyczącym dbania o siebie, zdrowia, ćwiczeń, kuchni czy relacji międzyludzkich! Ale ważne jest to, że te obszary nie są jedynymi rzeczami, którymi interesują się kobiety i że te wskazówki powinny być skierowane do mężczyzn w dokładnie taki sam sposób, ponieważ oni również mogą opiekować się dziećmi, gotować, sprzątać i zastanawiać się, jak pomóc bliskim z nagromadzonym stresem.

I co dalej?

Kolejnym krokiem po krytyce takich komentarzy nie powinno być poczucie krzywdy czy wymuszone przeprosiny. To dobry moment na krytyczną refleksję i naukę. Na zastanowienie się z dystansem i spokojem, na poczytanie lub posłuchanie czegoś na ten temat i na uświadomienie sobie nierówności i ograniczających stereotypów, które utrzymują się w społeczeństwie oraz tego, jak stopniowo je prostować i zmieniać, by ludzie byli postrzegani jednakowo, niezależnie od płci. Problemem w naszym społeczeństwie nie jest rządząca grupa mężczyzn, którzy otwarcie nienawidzą kobiet i krzywdzą je, gdzie tylko mogą, ale sposób myślenia i nawyki, które były utrzymywane przez tysiące lat, a teraz okazują się przestarzałe i ograniczające. Ponieważ są one głęboko zakorzenione w nas i stanowią naturalną część naszego codziennego doświadczenia, nie jest łatwo każdemu natychmiast je dostrzec i być w stanie je porzucić.

Czeskie Radio w ogóle, a w szczególności jego strona informacyjna iRozhlas.cz, jest popularne wśród wielu ludzi i uważane za jedno z głównych źródeł sprawdzonych informacji i wysokiej jakości tekstów. Dlatego też stawiamy wyższe wymagania wobec niego i jego pracowników. W 2021 roku szkoda, jeśli osoby decydujące o zawartości mediów publicznych (w języku angielskim takie stanowiska nazywane są również gatekeeperami) wypowiadają komentarze, które brzmią jak z minionej epoki.