Kiedy facet chce robić interesy, zakłada okulary i idzie. Kobieta walczy ze stereotypami

"Dopóki społeczeństwo nie przestanie postrzegać przedsiębiorczych kobiet jako kruczowłosych matek, które egoistycznie budują karierę z przyjemności, nigdzie nie dojdziemy" - mówi Kateřina Haring, prezes Czesko-Morawskiego Stowarzyszenia Kobiet Przedsiębiorców i Menedżerów.

Niska samoocena, poczucie porażki, presja ze strony bliskich, osąd ze strony osób, którym nie powinno na nas zależeć. I zmartwienia na głowie w pracy i w domu... Kateřina Haring doskonale wie, z czym musi zmierzyć się kobieta, która próbuje pogodzić wartościową karierę z opieką nad rodziną. Jest właścicielką dużej firmy marketingowej, a od 2016 r. także prezesem Czesko-Morawskiego Stowarzyszenia Kobiet Przedsiębiorców i Menedżerów (ČMAPM), organizacji networkingowej, w której kobiety poruszają te i wiele innych tematów z innymi kobietami menedżerami i przedsiębiorcami.

Stowarzyszenie organizuje również seminaria, warsztaty i międzynarodowe spotkania biznesowe, głównie online. Obecnie poszukuje również obiecujących startupów prowadzonych przez kobiety w celu uzyskania potencjalnego wsparcia z funduszu Reflex Capital. Rozmawialiśmy z Kateriną między innymi o tym, dlaczego ambitne kobiety wciąż pokonują trudniejsze ścieżki niż ich męscy koledzy.

Załóżmy, że zakładam własną firmę i dołączam do waszego stowarzyszenia. Jak pomożecie mi zacząć?

Każda kobieta w takiej sytuacji potrzebuje czegoś innego. W dzisiejszych czasach zwykle nie chodzi o podstawy, jak rozpocząć działalność gospodarczą i tak dalej, te informacje są już ogólnie dostępne. Ale możemy połączyć Cię z ludźmi, których potrzebujesz. Niezależnie od tego, czy szukasz porady, czy potencjalnego partnerstwa biznesowego. Musisz jednak wziąć pod uwagę, że nie chodzi tylko o wymianę wizytówek. Chodzi o przyjście na jedno z naszych wydarzeń i nawiązanie kontaktów. Musisz włożyć wysiłek i czas, być chętnym do dzielenia się i pomagania sobie. Tylko w ten sposób to działa.

Ponadto organizujemy szereg wydarzeń edukacyjnych na tematy, o których wiemy, że interesują naszych członków. Od zarządzania finansami, przez kwestie prawne, po bieżące zmiany legislacyjne, programy wsparcia i działania związane z COVID-19, które były bardzo trudne do śledzenia, szczególnie w ostatnim roku. Działamy na zasadzie biura regionalnego, ale jednocześnie członkowie mogą uczestniczyć w dowolnym wydarzeniu w całym kraju.

Dlaczego kobiety powinny otrzymywać porady od innych kobiet w biznesie? Czy porady od mężczyzn nie byłyby bardziej odpowiednie, skoro nadal prowadzą oni znacznie więcej firm?

Oczywiście zapraszamy mężczyzn na nasze wydarzenia, które są teraz głównie online ze względu na COVID. Prowadzą dla nas webinary i tak dalej. Jeśli musimy zaprosić epidemiologa lub ekspertów od audytu lub podatków, nie ma znaczenia, czy jest to mężczyzna czy kobieta. Zawsze miło jest usłyszeć coś od dobrze poinformowanej osoby. Ale to, co rezonuje wśród naszych członków, temat, który jest poruszany we wszystkich działaniach naszej organizacji, to pogodzenie spraw domowych z pracą. W tej kwestii kobiety są naprawdę rozumiane tylko przez inne kobiety. Każda kobieta powie ci, że w biznesie jesteśmy inne. Że musimy żonglować znacznie większą liczbą ról niż mężczyźni. Kiedy chcą mieć własną firmę lub zrobić wielką karierę, zakładają klapki na oczy i idą.

Podczas gdy kobiety nie mają tak łatwo?

Oczywiście są kobiety, które mają silne ego i ostre łokcie, ale generalnie powstrzymuje nas niska samoocena. Nie wierzymy w siebie, to jest w nas wbudowane. I dopóki nie będzie wystarczająco dużo pozytywnych wzorców do naśladowania, to się nie zmieni. Kobiety, które chcą odnieść sukces zawodowy, a jednocześnie chcą mieć rodzinę, są zazwyczaj w trudnej sytuacji. Ja też zaczęłam się zastanawiać, dlaczego latam po całym świecie, kiedy mam dzieci. Od moich własnych rodziców, od najbliższych mi osób. Dlaczego nie zostawię biznesu mojemu mężowi? Mimo że byłam w tym dobra, a mój mąż wspierał mnie i wspiera do dziś. W tej chwili spędza czas ze swoją córką i możemy ze sobą rozmawiać...

Dopóki społeczeństwo nie przestanie postrzegać przedsiębiorczych kobiet jako kruczowłosych matek, które budują karierę z błagania i egoizmu, nigdzie nie dojdziemy. To długa droga, ponieważ nie wystarczy mieć wspierającego partnera. Musisz być w stanie zmierzyć się z faktem, że każdy, kogo spotkasz, będzie komentował twój styl życia.

Czy doczekamy czasów, w których prowadzenie gigantycznej korporacji przez kobietę, matkę, nie będzie niczym dziwnym?

Naprawdę chciałabym, żeby moja córka tego doczekała. Ale nie stanie się to, dopóki nie zostanie stworzone środowisko, które nie będzie obrażać matki będącej w pracy i nie spędzającej całego dnia z dzieckiem. I które z kolei uznaje, że ojciec też jest pełnoprawnym rodzicem. Dopóki nie stanie się całkowicie normalne, że w rodzinie istnieje pełny podział obowiązków.

Jest to coś, na co możemy mieć wpływ, ponieważ wychowujemy dzieci. Jeśli odpowiednio wychowamy nie tylko nasze córki, aby były bardziej pewne siebie, ale także naszych synów, aby nie trzymali się stereotypowych ról, to się opłaci. Chodzi o szacunek i respekt, i to właśnie dziecko powinno widzieć w domu.

Muszę powiedzieć, że mamy członków z małżonkami i partnerami, którzy ich wspierają. Albo takich, których partner raczej potyka się o własne nogi i rozchodzi. Nic pomiędzy. Chodzi więc również o to, jak wychowujemy tych mężczyzn dla przyszłych pokoleń.

Mówisz, że równowaga między życiem zawodowym a prywatnym jest jednym z głównych problemów dla twoich kobiet. Czy już coś wymyśliliście? I jak organizacja networkingowa może w tym pomóc?

Zawsze chodzi o priorytety i oczywiście nie ma jednego uniwersalnego przewodnika. Najlepiej, jeśli kobieta sama powie, jakiej pomocy potrzebuje. Może to być rada psychologa, który powie: "Hej, naprawdę, nie martw się, że nie jesteś z dzieckiem przez osiem godzin dziennie. Ważna jest jakość czasu, który z nim spędzasz". Niektórzy z nas szukają wsparcia w pracy, inni pomocnych rad. Pomaga jednak sama możliwość porozmawiania z kobietami, które mają do czynienia z takimi samymi lub podobnymi sytuacjami, które również są zajęte i zmagają się z problemami.

Czy trudno znaleźć takie zrozumienie gdzie indziej?

To prawda. Jako przykład podam zjawisko tzw. sandwich generation, gdzie kobiety są odpowiedzialne z jednej strony za nastoletnie dzieci lub wnuki, a z drugiej za starych, często schorowanych rodziców. Wiele naszych członkiń przez to przechodzi i nie jest to łatwe. Widziałam też kobiety całkowicie wyczerpane i wypalone. Balansują i szukają rozwiązań. I to właśnie dzielenie się swoimi zmartwieniami i doświadczeniami może im bardzo pomóc. Wśród członkiń są przyjaźnie. Inaczej jest, gdy zwierzasz się komuś, kto przeszedł przez daną sytuację i potrafi współczuć.

Nasze członkinie są często postrzegane przez otoczenie jako niezłomne i słyszą rzeczy typu: "Taka kobieta jak ty musi być w stanie sobie z tym poradzić...". Ale oczywiście nie jest to takie proste. Dzięki wymianie doświadczeń w ramach stowarzyszenia wiemy, że na różnych etapach życia musimy wciąż na nowo zachowywać równowagę. Przynależność do grupy, w której można znaleźć radę i zrozumienie, bardzo pomaga.

Do tego dochodzą zwykłe trudności w pracy...

Oczywiście. Nie jesteśmy tylko grupą kobiet zajmujących się równowagą między życiem zawodowym a prywatnym. Naszymi członkami są menedżerowie najwyższego szczebla, szefowie dużych firm. Na przykład ostatnio rozmawiałam z dyrektorem generalnym dużej grupy opieki zdrowotnej. Miała do czynienia z upadkiem Bohemia Energy, co stanowiło dużą komplikację dla firmy. Dzieje się tak w sytuacji, gdy placówki opieki zdrowotnej stoją w obliczu ekstremalnej presji związanej z pandemią.

Ponownie, istnieje wspomniany wcześniej wymiar. Kobiety takie jak ona, na stanowiskach o dużej odpowiedzialności, doceniają możliwość rozwiązywania swoich problemów z innymi kobietami na podobnych stanowiskach. Ponieważ mogą one zaoferować zupełnie inną perspektywę niż, powiedzmy, koleżanki, które nie mają podobnego doświadczenia zawodowego lub odpowiedzialności.

Ogólnie rzecz biorąc, środowisko biznesowe zostało mocno dotknięte przez pandemię. Czy zmapowałeś wpływ na członkinie swojego stowarzyszenia?

Przeprowadziliśmy ankietę na ten temat i wykazała ona, że połowa naszych krajowych członkiń odnotowała spadek obrotów o 40% do 60%, a 14% nawet o 90%. W skali globalnej wyniki są jeszcze gorsze, a 17% kobiet-przedsiębiorców odnotowało spadek przychodów aż o 90%. Kobiety często działają w sektorze usług, który jest najbardziej dotknięty kryzysem, a sytuacja jest naprawdę poważna. Badanie wykazało również, że podczas pandemii kobiety spędzały średnio trzy godziny dłużej każdego dnia, martwiąc się o rodzinę i obowiązki domowe. Głównie z powodu nauki dzieci na odległość. Odbywało się to oczywiście kosztem pracy i w czasie, gdy musiały skupić się na zarządzaniu kryzysowym i ponownym uruchomieniu komputera.

Sytuacja zdecydowanie nie jest różowa. W Czechach częściowo pomógł program antywirusowy, dzięki któremu do tej pory nie doszło do masowych zwolnień. Nad dalszym rozwojem sytuacji wisi jednak duży znak zapytania, a perspektywy na przyszły rok zdecydowanie nie są dobre.

W tym roku Twoje stowarzyszenie po raz drugi dołączyło do globalnej kampanii #CHOOSE WOMEN. Na czym ona polega?

Celem kampanii jest wspieranie lokalnych kobiet biznesu. Zwrócenie na nie uwagi opinii publicznej, aby zainspirować ludzi do preferowania tych, którzy są wspierani przez kobiety przy zakupie produktu lub usługi. Kampania osiągnęła szczyt na początku grudnia, a my wsparliśmy ją, zachęcając społeczeństwo do przesyłania nam wskazówek dotyczących regionalnych kobiet-przedsiębiorców, które następnie opublikowaliśmy w mediach społecznościowych. Udało nam się nawet upublicznić niektóre z tych historii i muszę przyznać, że otrzymaliśmy świetne opinie na ten temat. Kampania ta została pierwotnie zainicjowana przez Organizację Narodów Zjednoczonych, jest to globalne wydarzenie, które podkreśla trudną sytuację ekonomiczną kobiet. Szczególnie w krajach rozwijających się, gdzie często starsze i owdowiałe kobiety żyją w wielkim ubóstwie. Zdecydowanie widzimy jednak wielki sens w podobnych wydarzeniach w czeskim środowisku. W ten sposób możemy wspierać kobiety biznesu, które są wokół nas, właścicieli kawiarni, fizjoterapeutów, restauratorów, właścicieli sklepów, fryzjerów i wielu innych, z których usług korzystamy na co dzień.

A współpraca z funduszem inwestycyjnym Reflex Capital?

Fundusz został założony przez Ondřeja Fryca, założyciela Mall.cz. On sam jest jednym z odnoszących największe sukcesy czeskich przedsiębiorców, a teraz chce wykorzystać ten fundusz do identyfikacji interesujących startupów i projektów w całej Republice Czeskiej i pomóc im w rozwoju. Chociaż nasze stowarzyszenie nie może pomóc kobietom w bezpośrednim wsparciu finansowym, mają one szansę osiągnąć to dzięki temu projektowi. Choć oczywiście to nie wszystko. Startup musi być interesujący i spełniać pewne inne kryteria.

Projekt jest skierowany nie tylko do kobiet, ale naszym zadaniem jest poszukiwanie przede wszystkim kobiet-przedsiębiorców. Działamy jako łącznik dla zainteresowanych kobiet i nie muszą one być naszymi członkiniami; projekt jest otwarty dla wszystkich obiecujących projektów przedsiębiorczych. Więc ktokolwiek ma taki projekt i chciałby skorzystać z tej możliwości, prosimy o kontakt.