Dwudziesta trzecia Południowa Głowa stoi przed nami otworem. Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych zaoferuje premiery czeskich filmów, pokaz ukraińskiego reżysera Feliksa Sobolewa, filmy kobiet o kobietach i niepublikowane materiały z ostatnich lat Václava Havla.
W tym roku festiwal będzie zachęcał do symbolicznego pojednania między Europą Wschodnią i Zachodnią. "Od dłuższego czasu obserwujemy dwie sprzeczne tendencje. Jedną z nich jest zamykanie się w sobie wielu zachodnioeuropejskich instytucji, a drugą wschodnioeuropejskie poczucie, że uznanie można zdobyć tylko na Zachodzie. Ji.hlava nigdy nie podzielała tego myślenia, zawsze chodziło nam o odkrywanie i łączenie oryginalnych artystów z różnych krajów i regionów" - mówi dyrektor festiwalu Marek Hovorka. "Podczas gdy w zeszłym roku zaprezentowaliśmy dużą retrospektywę direct-cinema-verité, która połączyła kina Stanów Zjednoczonych, Kanady i Francji, w tym roku poświęcamy dużo miejsca filmowcom z Europy Wschodniej. Autorem tegorocznego tematu festiwalu i reżyserem, któremu dedykujemy pełną retrospektywę, jest kazachski reżyser Siergiej Dworcewoj. Dosłownym międzynarodowym odkryciem będzie pokaz twórczości Ukraińca Feliksa Sobolewa. Jego sylwetkę uzupełni unikalny pokaz ukraińskich eksperymentów filmowych od lat 60. do 90." - dodaje Hovorka.
Pilař, Havel, Antarktyda
Jakie filmy znajdą się w tegorocznym programie? W sekcji Czech Joy rywalizować będzie rekordowa liczba dwudziestu jeden filmów. Reżyserka Adéla Komrzý zaprezentuje Viva video, wideo viva o swoim dziadku Radku Pilařu, który tym razem zaskakująco wciela się w rolę założyciela czeskiej sztuki wideo. Věra Čákanyová zaprezentuje dokument FREM, który powstał w ekstremalnych warunkach Antarktydy i zapowiada "audiowizualne requiem dla homo sapiens". Radovan Síbrt przedstawi Postiženi muzikou (Niepełnosprawni przez muzykę), film poświęcony zespołowi The Tap Tap, który składa się z niepełnosprawnych muzyków.
Reżyserki Barbora Jíchová Tyson i Kateřina Turečková podążają w swoich dziełach silnie osobistą linią: pierwsza z nich kwestionuje znaczenie instytucji małżeństwa (Rozmowy o niewierności), druga tematyzuje trans-tożsamość(Dlaczego czuję się chłopcem). Robert Sedláček analizuje trzydziestą rocznicę aksamitnej rewolucji. Jego podstawowe pytanie brzmi: Czy spełniły się cele Forum Obywatelskiego z listopada 1989 roku?
"Trzydzieści lat od końca komunizmu w Czechosłowacji poświęcamy specjalnej sekcji programowej o nazwie Studio 89", mówi Marek Hovorka i kontynuuje. Filmy dokumentalne skupią się na teoriach spiskowych i mikro-badaniu rewolucji, w tym przypadku w FAMU w Pradze". Według Hovorki, lata 90. położyły podwaliny pod ideę demokracji, którą do dziś postrzegamy w Czechach, mimo że cały świat zasadniczo się zmienił. Dlatego też festiwalowe Forum Inspiracji będzie również szukać przyczyn obecnego kryzysu demokracji i jej możliwego "ulepszenia", podobnie jak Karel Vachek, który przewiduje koniec demokracji przedstawicielskiej w swoim sześciogodzinnym opusie Komunizm i sieć.
W pozakonkursowej sekcji Pokazy Specjalne, oprócz wspomnianego już nowego filmu Karela Vacheka Komunizm i sieć, czyli koniec demokracji przedstawicielskiej, zaprezentowany zostanie Kryzys Alexandra Hackenschmida - wyjątkowy dokument z 1939 roku, nakręcony w Stanach Zjednoczonych, dający bezpośredni wgląd w wydarzenia polityczne i społeczne w Europie w 1938 roku.
Eksperymentalne filmy dokumentalne są również stałym elementem programu festiwalu każdego roku. Sekcja Fascynacje poświęcona jest kinu światowemu, a EXPRMNTL. CZ kinu czeskiemu. "W Fascynacjach prezentujemy filmy, które starają się uchwycić rzeczywistość w nowy sposób. Jedną z istotnych tendencji ostatnich lat jest tzw. hybrydyzacja. Twórcy sięgają po tradycyjne metody filmowej awangardy, ale szukają też nowych dróg: performansu, akcji na żywo czy animacji" - wyjaśnia Andrea Slováková, dramaturżka obu sekcji. Na przykład chiński film Action, Almost Unable to Think przedstawia wewnętrzny świat żołnierza zabitego w eksplozji. Film Savages wykorzystuje performance, land-art i instalację artystyczną. Czeski artysta Zbyněk Baladrán zaprezentuje na przykład eseistyczną pracę zatytułowaną The Powerless Source of All Power. Zwycięzca sekcji EXPRMNTL. CZ zabierze w tym roku do domu 50 000 koron czeskich (we współpracy z 8smička - strefą sztuki).
Transparent Being: Felix Sobolev
Wielkim odkryciem tegorocznego South Head jest - obok nieznanych eksperymentów filmowych wszechwiedzącego awangardzisty Mana Raya - twórczość ukraińskiego filmowca Felixa Soboleva (1931-1984). Jego twórczość zostanie zaprezentowana w sekcji Transparent Being. "Zawsze staramy się prezentować reżyserów, którzy popchnęli myślenie o filmie dokumentalnym" - mówi Andrea Slováková, dramaturg sekcji. Sobolev, jak mówi, jest legendą: był jedną z gwiazd radzieckich filmów dokumentalnych od lat sześćdziesiątych, wyprzedając kina, ale wciąż jest zupełnie nieznany poza Ukrainą. "Szukał nowych metod twórczych: pracował z animacją, z materiałami poklatkowymi, wymyślił własne urządzenia do uchwycenia zjawisk, które w inny sposób byłyby niemożliwe do uchwycenia" - kontynuuje Slováková. Dodaje, że tegoroczna Ji.hlava zaprezentuje siedem filmów Soboleva. Na przykład przełomowy film Język zwierząt (1967), który poszukuje podobieństw między światem zwierząt i ludzi, czy Wytrwaj, masz talent (1979), w którym reżyser bada, jak pokonać bariery psychologiczne.
Fala w sieci
Podczas dwudziestej trzeciej edycji Ji.hlava nie zabraknie również tradycyjnych "masterclasses", czyli wykładów profesjonalistów z branży filmowej. Swoją twórczość zaprezentują czołowy rumuński reżyser, scenarzysta i inicjator rumuńskiej Nowej Fali Cristi Puiu oraz macedoński producent Atanas Georgiev. Głos zabierze również czeska dokumentalistka Barbora Chalupová. Wraz z Vítem Klusákiem stoi ona za udanym filmem dokumentalnym In the Net, który bada problem wykorzystywania dzieci w Internecie. Chalupová skomentuje sceny wycięte z filmu w Ji.hlavě. Sergej Dvorcevoj, autor piosenki przewodniej Ji.hlav, również opowie o swojej pracy twórczej.
Kto zasiądzie w jury
Jak zawsze, sekcja Opus Bonum ma tylko jednego jurora: w tym roku będzie to wspomniany Cristi Puiu. W pięcioosobowym jury międzynarodowej sekcji Between the Seas zasiądą serbski filmowiec Srđan Keča oraz Timothy Corrigan, emerytowany profesor filmoznawstwa na Uniwersytecie Pensylwanii. Najlepszy czeski film dokumentalny ocenią m.in. ubiegłoroczny zwycięzca czeskiego Joy Karel Žalud i słowacka pisarka Monika Kompaníková. Najlepszy pierwszy film w sekcji First Lights ocenią przedstawiciele światowych festiwali, w tym dyrektor artystyczna Nyon Film Festival w Szwajcarii, Emilie Bujesová. Najlepszy film eksperymentalny wybiorą Andrea Lissoni z londyńskiej Tate Modern i hiszpański filmowiec Carlos Casas. Clifford Coonan, dziennikarz specjalizujący się w relacjach między Europą a Azją, oraz Fatima Rahimi, redaktorka dziennika Referendum, będą oceniać sekcję Testimonies. Nie zabraknie również jury licealnego, tym razem wyjątkowo złożonego z nauczycieli: wybiorą oni najlepszy film w sekcji Czech Joy.
Nie bój się kryzysu (klimatycznego)
Dwudziesta trzecia edycja Ji.hlava zaoferuje również szereg atrakcji poza projekcjami. Dialogi dokumentalne. Odbędą się one w ramach rozszerzonego Forum Inspiracji, a ich dramaturgiem i moderatorem będzie Filip Remunda. W tym roku Isabella Salton, dyrektorka brazylijskiej organizacji ekologicznej Instituto Terra (tematem jest Climageddon); dagestańska pisarka Alisa Ganieva, która opublikowała swoją pierwszą książkę Salaam, Dalgat! musiała pisać pod męskim pseudonimem, aby uniknąć etykiety "pisania dla kobiet" (The Transformation of Women); chorwacki filozof i działacz polityczny Srećko Horvat (Re:democracy); czy meksykańsko-amerykański pisarz i były strażnik graniczny Francisco Cantú, którego książka The Line Becomes a River, w której czerpie z własnych doświadczeń na granicy dwóch światów, stała się bestsellerem (How Not to Be Afraid). Forum Inspiracji trwa przez cały czas trwania festiwalu i każdego dnia oferuje bogaty program z udziałem ponad stu ekspertów z całego świata.
Krótka radość: obejrzyj filmy już teraz!
ShortJoy to nazwa sekcji konkursowej, w której prezentowane są filmy z całego świata, których krótki czas trwania pokazuje możliwości i siłę dokumentu. W tym roku wszystkie nominowane filmy są dostępne online od 7 do 22 października na DAFilms.cz. Jurorami w tej sekcji są sami widzowie; mogą oni obejrzeć wszystkie filmy za darmo, a następnie głosować na najlepszy z nich do północy 22 października. Zwycięski film otrzyma dystrybucję online i promocję (o wartości 3000 euro) i tradycyjnie zostanie nominowany do amerykańskich Oscarów w kategorii krótkometrażowych filmów dokumentalnych.
A co z dziećmi?
Ji.hlava pamięta również o tych mniejszych i najmniejszych, dzieciach i nastolatkach w wieku od zera do czternastu lat. Dla najmłodszych przygotowana zostanie strefa zabaw z opieką. We współpracy z magazynem Raketa odbędą się warsztaty animacji z artystkami Mařenką Urbánkovą i Terezą Novą. René Nekuda zaprezentuje swój Storyhouse. Program obejmuje również koncerty (Teatr Koňmo), sztukę (Humpole's Zone for Art 8smička) i teatr: "Będzie codziennie: víťa Marčík, Anička a letadýlko lub opowiadanie Michali Piskačovej" - mówi Iva Honsová, dramaturg programu dla dzieci. Nie zabraknie również filmów: dokumentów dla dzieci i pasm wieczornych kreskówek z telewizji Déček. Szczególną nowością tegorocznej edycji Ji.hlavem dětem będzie połączenie programu dla dzieci z programem dla dorosłych, a konkretnie z Forum Inspiracji. Osobistości z różnych dziedzin odwiedzą dzieci - a dzieci staną się współtwórcami forum dyskusyjnego dla dorosłych.
IDF zaprezentuje czołowych twórców filmów dokumentalnych i wręczy nagrody Silver Eye Awards
Instytut Filmu Dokumentalnego (IDF) tradycyjnie wzbogaci program South Main Festival. Jest gospodarzem Międzynarodowych Warsztatów Ex Oriente Film, podczas których reżyserzy i producenci pracują nad rozwojem swoich projektów dokumentalnych z pomocą czołowych reżyserów, producentów, montażystów i innych profesjonalistów. Seria kursów mistrzowskich i wykładów w języku angielskim jest oferowana wszystkim fanom filmu i profesjonalistom w ramach otwartego programu warsztatów.
Do Jihlavy przyjedzie duński montażysta Niels Pagh Andersen, znany ze współpracy z reżyserem Joshuą Oppenheimerem przy filmach The Killing Method i The Image of Silence. Inny gość, reżyser i producent Audrius Stonys, zdobył Europejską Nagrodę Filmową za film Land of the Blind, a reżyser i autor zdjęć Erick Stoll zaprezentuje swój wielokrotnie nagradzany film América. Producent i montażysta Atanas Georgiev zdradzi drogę, która doprowadziła do sukcesu festiwalowego hitu Honeyland, zwycięzcy tegorocznego Sundance.
Po raz jedenasty IDF Jihlava wręczy nagrody Silver Eye najlepszym filmom z Europy Środkowej i Wschodniej, które zostały zgłoszone na rynek East Silver. Międzynarodowe jury wybierze zwycięzców w dwóch kategoriach, krótko- i pełnometrażowej. Dla profesjonalistów filmowych biblioteka wideo East Silver będzie otwarta przez cały czas, z prawie 300 filmami dostępnymi przez cały rok online na dokweb.net.
Zdjęcie otwierające pochodzi z filmu Paradise on EarthJaroslava Vojtka
Wszystkie artykuły autorki/autora