Przeciętny człowiek nie musi obawiać się hakera. Bądź ostrożny w mediach społecznościowych, mówi ekspert

Technologia wpływa na wszystko wokół nas: od strategii wojennych po to, co kupujemy do noszenia. Ale pamiętanie o cyberbezpieczeństwie opłaca się w obu przykładach. "Wykorzystanie zjawiska big data jest ogromne i bardzo niebezpieczne. Możesz wyciągnąć informacje o użytkownikach, które są niemal fantastyczne: ale ludzie nie zdają sobie z tego sprawy" - mówi lider zespołu analitycznego ESET Prague, Robert Shuman, w dodatkowym odcinku podcastu Future Is Now, wyprodukowanego przez antropolog Sarę Polak dla Heroine i Finmag.

Laboratorium badawcze Roberta Šumana składa się obecnie z około piętnastu osób. Jego celem jest, jak sam to określa, "walka po jasnej stronie mocy": wspólnie wykrywają złośliwe programy lub malware i próbują analizować wirusy komputerowe, aby firmy i zwykli użytkownicy mogli się przed nimi skutecznie chronić.

Shuman trafił do tej branży przez przypadek. "Moja pierwsza okazja nadarzyła się w szkole średniej, kiedy użyłem systemu bezpieczeństwa do zabezpieczenia hasłem domowego komputera mojej matki, który był używany do księgowości. Musiałem go wtedy zhakować" - śmieje się. "Początkowo byłem programistą, ale pewnego dnia znalazłem problem na stronie ESET i zastanawiałem się, czy rozwiązałem go poprawnie. Dostałem telefon o czwartej nad ranem z pytaniem, co było dobrze, a co źle - uznałem to za strasznie interesujące" - wspomina w podcaście.

Według niego entuzjazm i chęć rozwiązywania trudnych zadań za wszelką cenę są głównymi warunkami, aby ktoś mógł zostać inżynierem wstecznym, czyli osobą, która przeprowadza odwrotną analizę programu lub procesu. "Motywacja jest najważniejsza: to siła napędowa, która sprawia, że dana osoba siedzi do późnych godzin wieczornych ze słuchawkami na uszach i nie patrzy na zegarek. Faceci, którzy zaczynają z nami pracę, wychodzą spoceni i odwodnieni o 22:00, ale ze świadomością, że w końcu udało im się rozpracować to, nad czym pracowali" - zauważa.

Legalne, ale wrażliwe

Możliwości zespołu Shumana zostały ostatnio wykorzystane na przykład na Ukrainie. Pierwszą podejrzaną aktywność wykryto na dzień przed inwazją Rosji w lutym: wyrafinowane złośliwe oprogramowanie zaprojektowane do niszczenia dysków tak szybko, jak to możliwe, mówi. "To było naprawdę bardzo agresywne i wyrafinowane" - podkreśla. "Nazwaliśmy go wiper właśnie dlatego, że kasował dyski. Zaobserwowaliśmy kilka takich ciągłych ataków podczas wojny, w tym na ukraińskie elektrownie" - wspomina.

Partnerzy podcastu Future Is Now:

Według Šumana, jakie zagrożenia mogą czekać na przeciętnego czeskiego użytkownika? Ataki na komputery osobiste nie opłacają się hakerom, jak niechętnie nazywa twórców złośliwego oprogramowania. "Trend jest zdecydowanie taki, że w tym przypadku atakujący są bardziej skłonni do atakowania firm i penetrowania sieci korporacyjnych. Jest więcej muzyki za mniej czasu i pieniędzy. Zwykły użytkownik nie musi się tak bardzo martwić" - wyjaśnia. Jednocześnie zwraca uwagę, że złośliwe oprogramowanie często dociera do użytkowników końcowych za pośrednictwem poczty elektronicznej: nieufność wobec podejrzanych wiadomości e-mail jest zatem nadal wskazana.

Šuman widzi jednak większe ryzyko w sieciach społecznościowych i zjawisku big data. Jak twierdzi, ludzie często nie zdają sobie sprawy z tego, jak wiele wrażliwych informacji legalnie udostępniają w Internecie. Jako przykład podaje tak zwane inteligentne domy, w tym system Alexa amerykańskiego giganta biznesowego Amazon. "To (inteligentny dom - red.) może być wykorzystane do wnioskowania o chorobach poszczególnych osób. System widzi, że wstajesz trochę później, jesteś chory i tak dalej" - wyjaśnia. Według niego urządzenia z wbudowanymi kamerami mają również potencjał do zmiany zachowań użytkowników.

Chociaż nie jest wielkim fanem regulacji, przyznaje, że w zakresie danych osobowych firma skorzystałaby na pewnych regulacjach. "Chodzi o prawo do zapomnienia informacji, na przykład: jeśli opuszczę firmę, konto, usługę, firma powinna zapomnieć nie tylko login, ale także stos danych, które zebrała na mój temat. Myślę, że to bardzo zdrowe i dobre" - uważa.

Jak sztuczna inteligencja wpłynie na cyberbezpieczeństwo? Czy powinniśmy obawiać się zjawiska social score podobnego do tego w Chinach? Jakie są zalety i wady cyfryzacji? Posłuchaj bonusowego odcinka podcastu Future Is Now, tym razem z Sarą Polak i ekspertem ESET Robertem Shumanem.

Czego jeszcze dowiesz się z podcastu?

• Jak zostać ekspertem od złośliwego oprogramowania?
• Jak ESET radzi sobie z bezpieczeństwem w cyfrowym świecie?
• I dlaczego lekka paranoja jest czasem lepsza, jeśli chodzi o cyberbezpieczeństwo?

Posłuchaj całego odcinka na Spotify lub Apple Podcast.