Kobiety dbają o profilaktykę. Czy nauczą swoich mężczyzn robić to samo w tym Movember?

Każdego roku w listopadzie odbywa się kampania charytatywna Movember. Jej symbolem są wąsy, które mężczyźni na całym świecie zapuszczają, by wesprzeć badania i profilaktykę raka prostaty i jąder. W tym roku w Czechach pomóc mają także kobiety, które w kwestii profilaktyki są bardziej odpowiedzialne niż ich męscy koledzy. Mogą przekonać swoich mężczyzn, że nie ma się czym martwić.

W tym roku Fundacja Mężczyźni Przeciwko Rakowi, główny partner globalnego wydarzenia Movember w Czechach, zleciła interesujące badania. Do udziału w nich zaprosiła kobiety. Okazało się, że mają one znacznie większą wiedzę na temat raka prostaty i jego profilaktyki niż mężczyźni. Kobiety mogą być zatem tymi, które mogą szerzyć świadomość wśród swoich krewnych, przyjaciół i partnerów. W ankiecie wykazały się one nie tylko większą świadomością tego, jak wygląda profilaktyczne badanie u urologa, ale także większą wiedzą na temat tego, z czego składa się męski układ płciowy. "Tak naprawdę to od kobiet zależy zmotywowanie mężczyzn do poddania się badaniom profilaktycznym. Mogą przekonać ich, że jest to ważne i że badanie kontrolne nie jest tak złe, jak się powszechnie uważa" - mówi Jiří Stejskal, urolog ze szpitala Thomayer w Pradze i członek fundacji Men Against Cancer Foundation.

Kobiety są nie tylko bardziej świadome tego, jakie badania kontrolne powinny wykonywać, ale, jak wykazała ankieta, wiedzą również więcej o tym, co mężczyźni powinni robić w kwestii swojego zdrowia. Jak to wyjaśnić?

Myślę, że kobiety są bardziej odpowiedzialne, ponieważ są przyzwyczajone do chodzenia do ginekologa na regularne badania kontrolne począwszy od okresu dojrzewania, a także do chodzenia na badania kontrolne, które nie są całkowicie komfortowe. Fakt, że kobiety są bardziej świadome profilaktyki, wynika również z tego, że popularyzacja medycyny jest bardziej skierowana do kobiet; na przykład czasopisma kobiece już poruszają takie tematy. Jeśli ktoś nie przychodzi do mnie na badania kontrolne, to rzadko są to kobiety. Jeśli każesz im przyjść za sześć miesięcy, to przyjdą. Ci, którzy są krytykowani, to mężczyźni. Prawdopodobnie chodzi o ich ego i fakt, że się wstydzą.

Więc wolą żyć w niewiedzy?

Jeśli nie sprawia im to fizycznego bólu lub nie upośledza ich w codziennym życiu, mają tendencję do nie zajmowania się tym problemem. Kiedy coś nie działa, niektórzy zaprzeczają temu i nadal to ignorują. Chociaż teraz to się poprawia.

Co się poprawia?

Mężczyźni nadal rzadko chodzą do urologa w celach profilaktycznych, tj. gdy nic im nie dolega. Ale są bardziej skłonni pójść, gdy coś jest nie tak. Kiedy mają problemy z oddawaniem moczu, krew w moczu lub ejakulacie lub słaby strumień podczas oddawania moczu. Więc przynajmniej wstyd trochę zanika.

Jednak w innych obszarach profilaktyka była całkiem dobra, prawda?

Dokładnie. W przypadku nowotworów, które zagrażają zarówno kobietom, jak i mężczyznom, takich jak okrężnica, płuco, świadomość jest na dobrym poziomie. Naszym zadaniem jest teraz podniesienie świadomości na temat raka jąder i prostaty, które nadal są częściowo tematem tabu. Kiedy siedzisz z przyjacielem, prawdopodobnie rzadko rozmawiacie o prostacie lub męskich akcesoriach. A przecież prostata jest organem w taki sam sposób, w jaki mówilibyśmy o grasicy czy przysadce mózgowej. Nie widać jej, wiele osób nie ma pojęcia, jak wygląda. Ale nie będą o tym rozmawiać. Podobnie wiele lat temu nie tak wiele osób chodziło do dentysty na badania profilaktyczne. Potem pojawiła się kampania, zaczęto mówić o tym, że bez profilaktyki zęby mogą bardzo boleć i kosztować dużo pieniędzy, a ludzie zaczęli chodzić do dentysty na badania profilaktyczne. Badania kontrolne u ginekologa są dziś takim samym standardem. Myślę, że w końcu uda się to z prostatą i jądrami.

Ale łatwiej jest z jądrami, gdzie można, o ile się nie mylę, wykonać samobadanie.

Tak, można to tam zrobić. I trzeba wiedzieć, że największa zachorowalność na raka występuje między 15. a 40. rokiem życia.

Ale w przypadku prostaty sprawa jest bardziej skomplikowana.

W przypadku prostaty trzeba udać się do urologa, a badanie urologiczne stało się czymś mitycznym. Warto więc powtórzyć, że to badanie, na które mężczyźni nie chcą chodzić do lekarza, trwa około dziesięciu sekund (częścią badania jest sprawdzenie prostaty, którą bada się palpacyjnie przez odbyt - red.). Myślę jednak, że na oddziale szyjki macicy czy okulistycznym potrafią czasem zrobić dużo bardziej nieprzyjemne badanie. U nas to naprawdę trwa tylko minutę, nie wymaga specjalnego przygotowania, ale ponieważ jest to wrażliwy obszar, są obawy. Niepotrzebne.

Co jeszcze wchodzi w skład badania?

Lekarz pyta o wywiad rodzinny, a następnie dochodzi do tzw. badania fizykalnego pacjenta wzrokiem i dotykiem. Podczas badania profilaktycznego sprawdzana jest nie tylko prostata i zewnętrzne narządy płciowe, ale także nerki i pęcherz moczowy. W tym celu wykorzystywane jest badanie ultrasonograficzne. Obejmuje ono również badanie laboratoryjne, podczas którego pobierana jest krew i wykrywany jest tak zwany PSA, antygen specyficzny dla prostaty. Jest to substancja wytwarzana przez gruczoł krokowy i przedostająca się do krwi. Jeśli w prostacie dzieje się coś nietypowego, PSA jest uwalniany do krążenia w większej dawce. Nie musi to jednak od razu oznaczać nowotworu, może to być po prostu stan zapalny.