Były one używane jako pomoc psychoterapeutyczna, ale w latach 60. zostały dodane do listy substancji zakazanych. Teraz nadszedł czas, kiedy psychodeliki wychodzą z podziemia i wracają na oficjalną scenę. Okazuje się, że mogą one być bardzo skuteczne w radzeniu sobie z depresją lub ciężką traumą. O tym, co dzieje się w Ameryce, która na tym polu wyprzedza Europę, rozmawialiśmy z psychoterapeutką Veroniką Gold, Czeszką mieszkającą w San Francisco.
Kiedy miała szesnaście lat i wciąż mieszkała w Pradze, Veronika Gold wzięła udział w kongresie psychologii transpersonalnej. Przemawiał tam między innymi Stanislav Grof, znany psychiatra z ponad sześćdziesięcioletnim doświadczeniem w badaniach nad rozszerzonymi stanami świadomości. Zanim wyemigrował do USA, pracował w Psychiatrycznym Instytucie Badawczym w Bohnicach, a w latach 50. zajął się tam badaniami nad LSD. Nieco później Veronika rozpoczęła wolontariat z osobami uzależnionymi od narkotyków w organizacji Sananim. Studiowała psychologię na Uniwersytecie Karola i ukończyła szkolenie psychoterapeutyczne. Następnie przeniosła się do Australii, gdzie wzięła udział w kolejnym szkoleniu, tym razem na temat oddychania holotropowego - ważnego tematu Stanislava Grofa.
"Tam dowiedziałam się o szkole w Kalifornii, California Institute of Integral Studies, gdzie wykładał dr Grof. I zdecydowałam się tam aplikować" - mówi 45-letnia Veronika Gold, dodając, że po studiach na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych zdecydowała się pozostać w kraju. W 2018 roku była współzałożycielką kliniki w San Francisco, która jako jedna z pierwszych w USA oferowała terapię wspomaganą ketaminą. Ma również doświadczenie z MDMA lub ecstasy, którego efekty w terapii są obecnie badane w Ameryce.
Coraz częściej mówi się o tym, że psychodeliki mogą zwiększyć skuteczność terapii. Ich efekty są badane w ramach badań. W niektórych stanach USA lub Kanady substancje te mogą być już legalnie stosowane. Czy Twoim zdaniem zbliża się czas, w którym substancje te staną się normalną częścią terapii?
Myślę, że zbliżamy się do historycznego kamienia milowego. Kiedy te substancje zostały zakazane lata temu, w ramach walki z narkotykami, promowano fałszywe informacje na ich temat. Wiele osób miało wrażenie, że są one niebezpieczne i uzależniające. Ich potencjał leczniczy został zapomniany. Istnieją jednak "podziemni" terapeuci, którzy pracowali z nimi przez ostatnie trzydzieści lat pomimo zakazu. Mogliby nauczyć nas znacznie więcej niż obecne badania.
Ale obawy, że są to niebezpieczne substancje, obecnie stopniowo zanikają...
Tak. Jeśli są używane ostrożnie, w świadomy sposób i z odpowiednim przygotowaniem i wsparciem, psychodeliki są bezpieczniejsze niż alkohol, papierosy czy cukier. A ponieważ problemy psychologiczne przekładają się na zdrowie ludzi, w interesie państw powinno leżeć skuteczne leczenie swoich obywateli, utrzymywanie ich w zdrowiu i nieobciążanie systemu opieki zdrowotnej.
Veronika Gold (* 1976)
Studiowała psychologię kliniczną na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Karola. Odbyła wiele różnych szkoleń w Czechach, Australii i USA. Od 2003 roku mieszka w USA, gdzie w 2018 roku współzałożyła klinikę Polaris Insight Center z siedzibą w San Francisco. Tutaj oferuje terapię wspomaganą ketaminą, a także szkoli innych zainteresowanych terapeutów w tej terapii od 2020 roku. Od 2016 roku jest częścią programu MAPS, który ma na celu umożliwienie podawania substancji MDMA w psychoterapii. Veronica Gold prowadzi również prywatną praktykę jako terapeutka małżeńska i rodzinna. Specjalizuje się w leczeniu skutków traumy, w tym stanów dysocjacyjnych, leczeniu lęku, depresji i problemów związanych ze stresem, relacjami i kulturą. Szkoli terapeutów w kilku innych metodach terapeutycznych i regularnie występuje na konferencjach.
Masz kilkuletnie doświadczenie z ketaminą, która nie jest klasycznym psychodelikiem, ale ma typowe efekty psychodeliczne. Jak to jest ją przyjmować?
Każdy lekarz w USA, ale także w Czechach, może dziś przepisać ketaminę tzw. off-label, czyli poza zatwierdzonymi wytycznymi. Ketamina jest powszechnie stosowana jako środek znieczulający w chirurgii. Ale jeśli lekarz uzna to za stosowne, może użyć jej w innym wskazaniu. Substancja ta ma działanie przeciwdepresyjne, a zatem dawki mniejsze niż znieczulające mogą zmniejszać objawy depresji na godziny, dni lub tygodnie, a u niektórych pacjentów mogą pomóc znacznie szybciej niż konwencjonalne leki przeciwdepresyjne.
Inną opcją jest zastosowanie ketaminy w psychoterapii - może ona rozluźnić lub zmniejszyć zahamowania. Można wtedy zagłębić się w siebie, łatwiej mówić o swoich problemach, o tym, co jest dla nas bolesne, czego świadomie unikamy. Możesz lepiej zrozumieć siebie.
Jakieś inne sposoby wykorzystania ketaminy w terapii?
Jest jeszcze trzecia możliwość, a mianowicie podejście transpersonalne, które w pełni wykorzystuje psychodeliczne działanie substancji i niezwykły stan świadomości, który pojawia się po podaniu ketaminy w większych ilościach. Pozwalasz swojemu nieświadomemu umysłowi pokazać ci, na co masz patrzeć. Nacisk kładziony jest tutaj na samoleczenie: umiejętność, którą wszyscy posiadamy, ale z którą mogliśmy stracić kontakt. Następnie omawiasz to, co wychodzi na jaw z terapeutą.
Twoja klinika, Polaris Insight Center, była jedną z pierwszych klinik w USA, które stosowały ketaminę w terapii. Obecnie w Ameryce są setki takich klinik. Czy wiąże się to z jakimiś problemami?
To prawda, że obecnie w USA jest wiele klinik oferujących terapię ketaminą. Ale wciąż jest bardzo niewiele klinik oferujących terapię wspomaganą ketaminą. Obecnie toczy się wiele dyskusji na temat tego, czy ketamina może być stosowana off-label w leczeniu depresji, PTSD lub stanów lękowych przez lekarzy spoza psychiatrii, czy też zawsze powinno istnieć psychologiczne wsparcie dla skuteczności leku poprzez terapię. Chociaż ketamina jest stosowana w terapiach w Ameryce od wielu lat, badania naukowe przedstawiające jej skuteczność w terapii są nadal rzadkie.
Czy wobec braku badań możemy stwierdzić, że każdy terapeuta stosuje dziś ketaminę według własnego uznania i doświadczenia? I czy nie jest to niebezpieczne?
Obecnie istnieje kilka szkoleń dotyczących prowadzenia terapii wspomaganej ketaminą, a kilka innych jest w fazie rozwoju, takich jak ketamina w leczeniu zaburzeń odżywiania lub uzależnień. Nasza klinika oferuje jeden z tych programów szkoleniowych i przeszkoliła ponad tysiąc terapeutów, lekarzy i psychologów w ciągu ostatnich dwóch lat. Chcemy, aby praktyka była prowadzona w ogólnie podobny sposób.
Ale czy leczenie oparte na ketaminie nadal wiąże się z ryzykiem?
Każde leczenie wiąże się z ryzykiem. W tym przypadku, na przykład, dla osób z nieleczonym wysokim ciśnieniem krwi, problemami z sercem, nerkami lub wątrobą. Ketamina nie powinna być również podawana osobom cierpiącym na chorobę afektywną dwubiegunową i znajdującym się obecnie w fazie maniakalnej. Ogólnie jednak substancja ta jest bardzo bezpieczna, nie powoduje problemów z oddychaniem, a jej działanie dość szybko ustępuje. Nawiasem mówiąc, ketamina była używana podczas wojny w Wietnamie i nadal jest używana w wojsku. Żołnierze noszą ją ze sobą i mogą ją podawać, aby pomóc rannej osobie znieść ból do czasu dotarcia do szpitala. Albo przypadek dzieci w Tajlandii, które zostały uwięzione w jaskini. Kiedy wyciągano je przez tunel, wszystkim podano ketaminę, aby je uspokoić, zrelaksować i wydostać.
Inną substancją, która znajduje się w czołówce zainteresowania i jest uważana za gorącego kandydata do stosowania w terapiach, jest MDMA, znana również jako ecstasy. Czy miałeś z nią jakieś doświadczenia?
W pierwszym roku studiów w San Francisco poznałem Michaela i Annie Midhoefer, badaczy z MAPS (Multidisciplinary Association for Psychedelic Studies), amerykańskiej organizacji non-profit, którzy badają zastosowanie terapii wspomaganej MDMA w leczeniu zespołu stresu pourazowego. W 2003 roku właśnie rozpoczynali to badanie i otrzymali pozwolenie na podawanie MDMA ludziom w ramach badań klinicznych. Zapisałem się do MAPS z myślą, że chciałbym być terapeutą w tym badaniu. Minęło osiem długich lat, zanim się do mnie odezwali. W 2016 roku zaprosili mnie do udziału w szkoleniu dla terapeutów. Jesteśmy teraz w trzeciej i ostatniej fazie badań nad tym lekiem do użytku terapeutycznego.
Co obejmuje faza trzecia?
To badanie skuteczności i bezpieczeństwa MDMA na dużej próbie ludzi, w tym negatywnych skutków. Jednocześnie przygotowujemy się do potencjalnej legalizacji jego terapeutycznego zastosowania.
Czy na tym etapie badania można powiedzieć, jakie będą jego wyniki?
Naukowcy uważają, że substancja ta jest idealna jako pomoc w leczeniu traumy. Dzieje się tak, ponieważ MDMA może regulować ciało migdałowate, ośrodek w mózgu odpowiedzialny za nasze automatyczne reakcje obronne. Pełne 67% osób biorących udział w badaniach nad MDMA było wolnych od zespołu stresu pourazowego w ciągu pięciu miesięcy po trzech sesjach terapeutycznych MDMA, a 88% wykazało klinicznie znaczące zmniejszenie objawów. To zdumiewające; żadna inna obecna terapia pracująca z traumą nie ma tak dobrych wyników.
Wszystkie artykuły autorki/autora